Verdwaald achter het IJzeren Gordijn: De Koude Oorlog in het luchtruim van Oost-Europa

Zonder waarschuwing vooraf openden MiG-jagers keer op keer het vuur op nietsvermoedende indringers!

Verdwaald achter het IJzeren Gordijn gaat over een reeks opmerkelijke  incidenten in het luchtruim van Oost-Europa tijdens de Koude Oorlog.  Door allerlei oorzaken kwamen in die historische periode tussen 1945 en 1990 honderden verdwaalde Westerse vliegtuigen, zowel militair als civiel, per abuis achter het IJzeren Gordijn terecht. Die onbedoelde schendingen van het luchtruim van de Sovjet-Unie en van haar communistische satellietstaten veroorzaakten in het Oostblok veel ergernis en werden al snel niet getolereerd. Aan logische verklaringen voor vreemde koerswijzigingen – problemen met navigatieapparatuur of bijzondere weersomstandigheden - hadden de communistische machtshebbers geen boodschap.

Ze negeerden internationale afspraken over de veiligheid in de lucht en traden keihard op tegen Westerse indringers. Regelmatig werden verdwaalde toestellen onderschept door MiG-jagers en met waarschuwingsschoten bruut tot landen gedwongen.

De internationale incidenten werden volgens de gangbare politieke retoriek van de Koude Oorlog met verve propagandistisch uitgebuit. En bij woorden alleen bleef het niet.

Zonder waarschuwing vooraf openden MiG-jagers keer op keer het vuur op nietsvermoedende indringers. Talloze Westerse vliegtuigen, waaronder grote passagiersvliegtuigen van bekende luchtvaartmaatschappijen en onbewapende militaire NAVO-toestellen, werden botweg neergeschoten. Dit alles met groot verlies aan mensenlevens. Bij de militaire commandovoering van de communistische luchtverdedigers was regelmatig sprake van chaos en verwarring. De militaire autoriteiten in Oost-Europa gingen bij luchtruimschendingen altijd uit van opzet. Westerse piloten die een confrontatie achter het IJzeren Gordijn overleefden, werden daarom steevast opgesloten en beschuldigd van spionage.  Verdwaald achter het IJzeren Gordijn beschrijft in fascinerende details en geïllustreerd met ruim 160  foto's en kaarten 37 zeer uiteenlopende incidenten met boven oostelijk Europa verdwaalde Westerse vliegtuigen. Voor een compleet en evenwichtig beeld van die vaak enerverende gebeurtenissen analyseerde de auteur honderden Top Secret documenten en raadpleegde hij tal van internationale archieven en internetbronnen.

DICK VAN DER AART  (1946) is journalist en auteur van meerdere Nederlandse en Engelstalige historische boeken over luchtspionage en inlichtingenoperaties tijdens de Koude Oorlog. Eerder verschenen van hem De Spionnen van Aeroflot,  U-2 Hoogvlieger met geheimen en The Secret MiGs of Bornholm. Hij is sinds 1990 lid van de Netherlands Intelligence Studies Association – NISA.