NV Koninklijke Maatschappij De Schelde, Afdeling Vliegtuigbouw (herdruk)

Het boek over De Schelde biedt veel historisch nieuws en vooral unieke foto's. Het gaat over de vliegtuigontwerpen van De Schelde in Vlissingen, zoals de S.12, Scheldemusch, Scheldemeeuw en vooral over de S.20. Er kwamen ook bijzondere projecten van de tekentafel in Vlissingen voor reusachtige vliegtuigen voor trans-Atlantische luchtroutes naar Zuid- en Noord-Amerika. Deze ontwerpen werden gemaakt voor de KLM maar zijn nooit gerealiseerd. Veel succes heeft De Schelde met de bouw van vliegtuigen nooit gehad. Maar het gaf wel aan over wat voor capaciteiten deze scheepswerf beschikte. Dat zou na de oorlog wel blijken.
Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werkte men aan de S.21 een zeer innovatief jachtvliegtuig waar andere vliegtuigbouwers in Nederland niet aan konden tippen. Jammer genoeg brak de Tweede Wereldoorlog te vroeg uit om het werkelijk in actie te zien tegen de Duitse agressor.

Een bijzondere plaats in het boek wordt ingenomen door de geschiedenis van het vliegveld Vlissingen, meer bekend onder de naam Souburg. Dit vliegveld is door zijn ligging onlosmakend verbonden geweest aan de fabriek. Hier werden immers de ontwerpen van constructeur Theo Slot ingevlogen. Verder maken we in het boek kennis met de eerste vliegkunsten die ruim honderd jaar geleden plaatsvonden op Souburg, door Nederlands eerste aviateurs als Hein van der Burg, Jan van Bussel en Adriaan Mulder . Souburg maakte deel uit van hun luchtvaartcarrière.
Dan waren er later de noodlandingen van gevechtsvliegtuigen uit de Eerste Wereldoorlog. Dit waren toestellen die vanuit België uitweken om een veilig heenkomen te zoeken in het neutrale Nederland.
In de twintiger jaren raakte het vliegveld bekend door het burgerluchtverkeer met als hoogtepunt de passagiersdiensten van de KLM en uiteraard de bekende Scheldevlucht . Toen zich eind jaren dertig donkere wolken opstapelden werd het vliegveld overgenomen door militairen van de Militaire Luchtvaart. Toen Nederland in mei 1940 capituleerde nam de Duitse Luftwaffe het vliegveld in gebruik.
In het boek wordt uitvoerig ingegaan op de luchtaanvallen en bombardementen op het vliegveld, de stad Vlissingen en De Schelde. Er wordt ook beschreven welke Nederlandse en Duitse eenheden op het vliegveld stonden gestationeerd en welke watervliegtuigen opereerden vanuit de haven van Vlissingen.

In De Scheldefabriek werden voor de oorlog al vleugels vervaardigd voor de driemotorige Dornier Do 24-vliegboten van de Marineluchtvaartdienst. Tijdens de oorlog werd deze productie voortgezet voor de Duitse Luftwaffe. Het boek gaat over de mijnenvegers en torpedobootjagers die hier voor de Kriegsmarine op de scheepswerf werden gebouwd. In 1943 werd de fabriek zo zwaar gebombardeerd dat de vliegtuigproductie overgebracht werd naar De Schelde-vestiging in Dordrecht en kleinere vestigingen in Breda, Goor, Ridderkerk, Zwijndrecht en Dordrecht. Na de oorlog bleef de vliegtuigproductie alleen in Dordrecht bestaan.

Vanaf mei 1945 werd hard gewerkt aan de opbouw van de Nederlandse civiele en militaire luchtvaart. Met zelf gemaakte gereedschappen en machines begon men met de bouw van lichtmetalen zweefvliegtuigen. Er werden Douglas Dakota's omgebouwd tot passagiersvliegtuigen en vleugels gebouwd voor het SAAB Scandia verkeersvliegtuig. Er kwamen ook nieuwbouwprojecten zoals die voor de Gloster Meteor- en Hunter-straaljagers voor de Nederlandse en Belgische luchtmacht. Dit was een gezamenlijk inspanning van Fokker, Aviolanda en De Schelde.
Ook niet gerelateerde vliegtuigbouw werd aangepakt zoals autobussen, lichtmetalen schoorstenen en stuurhuizen voor de scheepswerf in Vlissingen, reddingsboten, patrouillevaartuigen en sloepen. De grootste vliegtuigorder kwam uit Zweden voor de bouw van 120 SAAB Safirs en aanpassing van 8 stuks van de Rijksluchtvaartschool.
Een bijzondere opdracht was de bussenbouw direct na afloop van de Tweede Wereldoorlog. Op het chassis van oude legervoertuigen werden enige honderden autobussen gemaakt, uiteraard van lichtmetaal. Deze bussen waren bestemd om het openbaarvervoer in Nederland weer op gang te brengen. In het boek worden alle projecten die gebouwd zijn met aantallen en bouwnummers beschreven. In 1955 werd de vestiging van De Schelde in Dordrecht overgenomen door vliegtuigbouwer Fokker.

Kortom een herinnering aan een stuk geschiedenis van een bijzondere scheepswerf dat niet verloren mag gaan dat opnieuw is opgetekend door schrijver Pieter van Wijngaarden. Het boek is opgedragen aan het omgekomen fabriekspersoneel uit de Tweede Wereldoorlog.